Vereniging Bomenbelang Bronckhorst heeft onlangs met een lid van de landelijke Bomenstichting bomen in Baak bekeken die of al in het Landelijk Register van Monumentale Bomen staan of daar inmiddels in thuis horen. Vooral rondom Huize Baak staan veel bijzondere bomen.
De dikste populier van Nederland staat in Baak, met voorzitter Ab van Peer van Vereniging Bomenbelang Bronckhorst
De meeste bomen rondom Huize Baak stonden nog niet in het landelijke register. In dit register staan alle bomen die voldoen aan de drie voorwaarden voor monumentale bomen.
Ze moeten én minimaal 80 jaar oud zijn en nog minimaal 10 jaar blijven leven én of beeldbepalend zijn voor de omgeving (of de standplaats moet een belangrijke plek vormen in de lokale geschiedenis of een zeldzame soort of variëteit of een zogeheten moederboom of de boom herbergt bijzondere planten en/of dieren of de boom is qua omvang, hoogte, ouderdom of anderszins opvallend).
In de gemeente Bronckhorst houden vrijwilligers van Vereniging Bomenbelang samen met de landelijke Bomenstichting de monumentale bomen bij. Ze controleren de bomen die al geregistreerd zijn (hoe hun vitaliteit is) en meten de stamomtrek en hoogte, maar gaan ook ieder jaar op pad (soms met belangstellenden) om ‘nieuwe’ monumentale bomen voor te dragen.
Als de bomen door de landelijke Bomenstichting goedgekeurd worden, komen ze in het register, wat voor iedereen te raadplegen valt (www.monumentalebomen.nl) .
Veel gezonde paardenkastanjes
In Baak zijn afgelopen maand in totaal 15 locaties bekeken waarvan er 4 al in het register staan en 11 nieuwe voor de landelijke lijst in aanmerking komen. Opvallend was allereerst dat rondom Huize Baak zoveel gezonde kastanjes staan. Dat is – gezien de vele kastanjes met bloederziekte – redelijk uniek te noemen. Ze zijn alle geplant tussen 1810 en 1840, dus 180 tot 210 jaar oud!
Van 6 naar 17 locaties met monumentale bomen
Baak telde tot nu toe zes locaties met monumentale bomen: een groepje Canadese populieren op de hoek van de L. Dolfingweg en de Ariënsstraat, de bruine beuk voor de rk-kerk, een Baakse peppel in het weiland ten noorden van de boerderij van Huize Baak (de dikste van Nederland), een zomereik iets verder naar het oosten, ook in het weiland (de oudste boom van Baak), twee platanen voor Huize Baak en twee paardenkastanjes op de ijskelder van het landgoed.
Vanaf de openbare weg zijn bij Huize Baak alleen de twee platanen en de twee paardenkastanjes te zien. De platanen hebben een stamomtrek van 4.36 en 4.37 m. Ze zijn ook even hoog: 35 meter. De bomen zijn waarschijnlijk geplant tussen 1810 en 1840, omdat in die periode de van oorsprong Franse tuin veranderd werd in een tuin met de Engelse landschapsstijl.
De twee platanen voor Huize Baak.
De twee paardenkastanjes zijn respectievelijk 4.38 en 4.84 meter dik en 26 en 29.6 meter hoog. Beide zijn ongeveer 200 jaar oud (1810-1820). Beide bomen staan op de ijskelder. Oorspronkelijk stonden hier vier paardenkastanjes.
De twee paardenkastanjes op de ijskelder van Huize Baak.
Deze geënte rode beuk is twee maal gemeten: één keer onder de ent (3.70 m. stamomtrek) en één keer boven de ent (3.20 m stamomtrek). De hoogte bedraagt 30 m. Deze boom dateert waarschijnlijk van de periode tussen 1860 en 1880.
Een beukenlaantje bij Huize Baak met bomen die variëren in stamomtrek van 1.50 tot 3 meter en een hoogte van 30 meter. Dit laantje is ook geplant tussen 1860 en 1880.
Het beukenlaantje op het terrein van Huize Baak.
Rondom Huize Baak staan verschillende monumentale paardenkastanjes. Ze zijn allemaal ruim 200 jaar oud (waarschijnlijk geplant tussen 1810 en 1840).
Van deze paardenkastanje is exact bekend wanneer hij geplant is, namelijk iets later, in 1846, toen de boerderij gebouwd werd. De boom is 27 meter hoog en met een stamomtrek van 3.84 meter het dikste exemplaar op het landgoed.
De dikste paardenkastanje op Huize Baak.
Deze rode beuk staat naast de dikste paardenkastanje en is wellicht een zaailing. Hij staat naast de boerderij/klokkenspel. De boom heeft een stamomtrek van 3.45 meter en is 27 meter hoog. Deze is ook in 1846 geplant.
Op de voorgrond een Amerikaanse eik en daarachter een paardenkastanje. Beide bomen staan tussen het huis en de herberg. De kastanjeboom is 3.28 meter dik en 22 meter hoog. De Amerikaanse eik is 3.63 meter dik en 28 meter hoog. Beide zijn van rond 1860.
De oprijlaan van Huize Baak met in totaal 21 lindes. Het gaat hier waarschijnlijk om Hollandse lindes die tussen 1900 en 1920 geplant zijn. Ze hebben een stamomtrek variërend van 1.50 tot 2.88 meter en zijn 20 tot 26 meter hoog.
Elders in Baak
Deze zeer fraaie rode beuk staat bij het meestershuis van de oude school in Baak. Hij is zo’n 100 jaar oud, heeft een stamomtrek van 3,28 meter en is 19 meter hoog.
Deze 17 leilindes staan in een oude haag langs de Wichmondseweg in Baak en moeten tussen 1900 en 1920 geplant zijn.
Dikste populier van Nederland
Tijdens het bezoek aan Baak heeft Vereniging Bomenbelang ook de oude populier bij boerderij Het Bobbink opgemeten, ook wel Baakse peppel genoemd. Deze boom staat al enige tijd in het Landelijk Register van Monumentale Bomen. Hij heeft momenteel een stamomtrek van 8.23 meter en is daarmee op dit moment de dikste populier van Nederland!. De boom met een hoogte van 36 meter is nog gaaf, maar er is wel een zware tak uit de kroon gewaaid.
De dikste populier van Nederland staat in Baak. De stamomtrek bedraagt 823 cm. Op de foto links voorzitter Ab van Peer en rechts verenigingslid Joost Bakker (foto: Jeroen Philippona van de landelijke Bomenstichting).
Oudste boom van Baak
De oudste boom van Baak, een zomereik die ergens tussen 1700 en 1770 geplant moet zijn, staat ook in het weiland achter Huize Baak. De stamomtrek bedraagt inmiddels 617 cm (zie foto). Hij is door de bliksem getroffen en mist daardoor een deel van zijn kroon.
De oudste boom van Baak is deze zomereik, ongeveer 300 jaar oud (foto: Jeroen Philippona).
Op een foto uit 1964 is de toen 56 jaar jongere eik duidelijk te zien. Op deze foto staat de vader van Frans en Ernest Helmich, de vroegere bewoners/eigenaren van Huize Baak. Hij heeft het huis en het omringende terrein in 1956 geschonken aan nonnen. Veel terrein rond het huis, onder andere het Hertenbos, is nog van hen.
Als het mogelijk is, gaat Vereniging Bomenbelang dit najaar weer op pad om elders in de gemeente Bronckhorst ‘nieuwe’ monumentale bomen te bekijken en te beoordelen.
Voor meer informatie: www.bomenbelang.nl of bel: (0575) 470 530.
