Een internationaal onderzoeksteam heeft een opmerkelijke nieuwe methode bedacht om de eikenprocessierups te bestrijden. In tien Nederlandse gemeenten loopt een experiment om de beestjes met paintballkogels te lijf te gaan.
Slachtoffers van de eikenprocessierups zullen er misschien van dromen: met een paintballgeweer wraak nemen op het ongedierte, dat met zijn brandharen ernstige jeuk kan veroorzaken. Binnenkort kan dat werkelijkheid worden. In tien gemeenten loopt een proef om de dieren te bestrijden met precies dat wapen.
De onderzoekers schieten de rupsen niet uit de boom, maar gebruiken balletjes met daarin een stofje dat de vrouwtjesvlinders afgeven als ze mannetjes tot seks willen verleiden. ‘Als je heel veel van die stof op één boom schiet, worden de mannetjes knettergek’, vertelt eikenprocessierupsexpert Silvia Hellingman, die de proef leidt. ‘Er komt zoveel geurstof vrij, dat het voor de vlinders lijkt alsof het van alle kanten komt. Daardoor raken ze gedesoriënteerd. Het is een vorm van anticonceptie.’
Dat het werkt, bleek al uit eerder onderzoek van Hellingman en collega’s. Toen verspreidden ze de stof met een hoogwerker, een onhandige en tijdrovende methode. Het idee om dan maar naar de wapens te grijpen keken ze af van de bestrijders van dennenprocessierupsen en Aziatische hoornaars, die al langer paintballgeweren gebruiken.
Geen neveneffecten
Volgens Hellingman is het niet zielig om de mannetjes het hoofd op hol te brengen. ‘Ik vind het veel zieliger als ze in de rupsenfase opgezogen worden en in de verbrandingsoven eindigen. Dat gebeurt jaarlijks met miljoenen eikenprocessierupsen. Het is diervriendelijker om te voorkomen dat ze paren en eitjes leggen.’
Ze hoopt dat het paintballgeweer op termijn een vervanging kan worden voor bestrijdingsmethoden die veel meer schade aanrichten in de natuur, zoals bespuitingen met pesticiden. Hellingman: ‘Alleen de mannetjes van de eikenprocessievlinder ruiken dit stofje, voor andere dieren zijn er geen neveneffecten.’
De ruim 10 duizend biologisch afbreekbare balletjes waarmee de proef nu wordt uitgevoerd zijn met de hand in elkaar gezet door geurbioloog Teun Dekker en zijn studenten. Maar als de methode blijkt te werken kunnen ze ook machinaal geproduceerd worden.
Naast diervriendelijker is de nieuwe methode volgens Hellingman ook praktischer. Elke particulier mag op zijn eigen grond met een paintballgeweer aan de slag. ‘Campingeigenaren of boeren bijvoorbeeld, kunnen zo de verspreiding van de rups op hun erf beheersen’, aldus Hellingman. In de openbare ruimte kunnen gemeenteambtenaren of ongediertebestrijders met een wapenvergunning de strijd met de rups aangaan.
(Omroep Flevoland, Yannick van de Wouw.)
